RISICO’S, BEPERKINGEN EN ONGEMAKKEN VAN EEN ORTHODONTISCHE BEHANDELING

Gelukkig komen in de orthodontie zelden complicaties voor, en mochten ze voorkomen dan zijn de gevolgen hiervan veelal gering. Ze zullen zelden ernstig genoeg zijn om niet aan een behandeling te beginnen. Desalniettemin moeten deze risico’s in overweging genomen worden voordat men besluit een orthodontische behandeling te beginnen.
De informatie hieronder vervangt niet het gesprek met de orthodontist. Stelt u gerust vragen als er zaken nog niet duidelijk zijn. De orthodontist en het praktijkteam zullen u indien gevraagd ook tijdens de behandeling verder voorlichten over alle aspecten van de behandeling.

▇ Ontkalkingen en cariës (tandbederf)

Een zeer goede mondhygiëne en regelmatige door uw tandarts zijn essentieel tijdens een orthodontische behandeling. Bij onvoldoende poetsen en bij gebruik van veel suikerhoudende producten kunnen gaatjes in de tanden (cariës), blijvende verkleuringen van het tandglazuur (ontkalkingen) en ontstekingen van het tandvlees (gingivitis) ontstaan. Overigens kunnen deze problemen ook zonder een orthodontische behandeling optreden, maar wanneer er beugels in de mond zitten is het risico groter. Wanneer de mondhygiëne na herhaalde instructie onvoldoende blijft, zal de orthodontist gedwongen zijn de behandelilng te stoppen en de beugels te verwijderen om verdere schade aan het gebit te beperken. Het mindere behandelresultaat is dan onderschikt aan de blijvende letsels aan het gebit.

▇ Kaakgewrichtsklachten

In een enkel geval kunnen er tijdens de orthodontische behandeling kaakgewrichtsklachten ontstaan. Deze kunnen tal van oorzaken hebben en kunnen ook optreden zonder dat er orthodontisch behandeld wordt. Kaakgewrichtsklachten gaan meestal na enige tijd vanzelf weer over. Licht uw orthodontist in wanneer u problemen heeft met het kaakgewricht zoals pijn bij het openen en sluiten, oorpijn of hoofdpijn. Verwijzen naar een ander tandheelkundig specialist kan noodzakelijk zijn.

▇ Wortelresorptie

De wortels van tanden en kiezen kunnen korter worden tijdens de orthodontische behandeling. In geringe mate gebeurt dit bij quasi elke patiënt. Bij een enkeling kan dit fenomeen versterkt optreden. Het is niet precies bekend wat de oorzaak hiervan is en het is ook niet te voorspellen welke patiënten wortelresorptie zullen krijgen. Gelukkig hebben tanden en kiezen met verkorte wortels een normale levensduur en blijft dit fenomeen dus zonder consequenties. Heel uitzonderlijk is de lange termijnprognose van de betrokken elementen negatief beïnvloed. Als wortelresorptie geconstateerd wordt tijdens de behandeling, dan kan uw orthodontist besluiten om tijdelijk een rustpauze in de behandeling in te lassen ofwel om de behandeling voortijdig te beëindigen.

▇ Beschadiging van de tandzenuw

Een tand of kies kan ook beschadigd zijn geweest bv. door een val, of kan een grote vulling hebben waardoor de tandzenuw beschadigd is. Dit kan aanleiding zijn tot verkleuring van de tand of tot pijnklachten. Soms komt dit tijdens de orthodontische behandeling aan het licht. Er moet dan aan de bewuste tand of kies door de tandarts een wortelkanaalbehandeling worden uitgevoerd.

▇ Ontsteking van het tandvlees

In het algemeen heeft orthodontie een positieve invloed op de conditie van het tandvlees en het kaakbot door de preventieve werking van verbeterde reinigingsmogelijkheden door een optimalere tandstand. Tandvleesproblemen die ontstaan tijdens de orthodontische behandeling zijn meestal het gevolg van een matige mondhygiëne. Uw orthodontist zal u hierop wijzen en voor een eventuele behandeling hiervan zal hij u terugverwijzen naar uw tandarts of doorverwijzen naar een parodontoloog. Als al voorafgaand aan een orthondontische behandeling het tandvlees en/of ondersteunende kaakbot ontstoken is (gingivitis of parodontitis) zal de behandeling uitgesteld worden tot het tandvlees wel gezond is (vaak na behandeling door de parodontoloog).

▇ Veranderingen na de behandeling

Tanden en kiezen hebben de neiging na een orthodontische behandeling te verschuiven. Om dit te beperken wordt aan het einde van de behandeling retentieapparatuur gemaakt (nachtbeugel of spalkje). De nachtbeugel moet u volgens voorschrift van de orthodontist een aantal jaren dragen na de orthodontische behandeling. De spalkjes (draadjes geplakt achter de tanden) moeten vaak permanent blijven zitten. Ondanks deze extra voorzieningen kunnen er toch veranderingen optreden. Hiervoor zijn verscheidene oorzaken te noemen bv. mondademhaling, persen van de tong tussen de tanden, het bespelen van een muziekinstrument, verdere groei van de kaken. Of het doorbreken van de verstandskiezen daarbij een rol spelen is onzeker. Veranderingen in de stand van de kaken en het kaakbot gaan het hele leven door en daardoor verandert ook de stand van tanden of kiezen naarmate men ouder wordt. Dit is een normaal verschijnsel. Deze zaken zijn moeilijk van te voren te voorspellen. Indien hierdoor het gebit weer zo scheef gaat staan, dat dit onacceptabel is, kan opnieuw een orthodontische behandeling overwogen worden. Een dergelijke behandeling wordt als een nieuwe behandeling in rekening gebracht.

▇ Tanden of kiezen breken niet door

Een tand of kies kan vergroeid zijn met kaakbot (ankylose) of tijdens de behandeling hiermee vergroeid raken. Als dit voorkomt dan is het niet mogelijk die tand of kies met een beugel te verplaatsen. Ook kan het gebeuren dat een tand of kies gewoon niet wil doorbreken. Voor al deze zaken is meestal geen duidelijke reden aan te geven en het is ook niet mogelijk om dit bij het begin van de behandeling al te voorzien. Uw orthodontist informeert u direct als hij dit vaststelt. Behandeling kan bestaan uit extractie van de tand, chirurgisch vrijleggen, chirurgische replantatie of prothetische vervanging.

▇ Aanvullende behandelingen

Tanden en kiezen verschillen in grootte en vorm. Daarom kan een aanvullende tandheelkundige behandeling noodzakelijk zijn om het eindresultaat van een orthodontische behandeling nog verder te verfraaien en/of te optimaliseren. Hierbij valt te denken aan tandkleurige vullingen (composietrestauraties), kroon- en brugwerk en parodontale therapie. Uw orthodontist kan u over deze behandelingen informeren. De kosten van deze behandelingen vallen buiten het tarief voor de orthodontische behandeling.

▇ Ongemakken

Na het plaatsen of bijstellen van de orthodontische apparatuur zijn de tanden en kiezen meestal een paar dagen gevoelig vooral bij het kauwen. De één heeft hier wat meer last van dan de ander. Meestal gaan de tanden en kiezen ook wat los zitten. Dit is normaal. Als de beugel net is geplaatst heeft u er misschien hinder van bij het praten. Ook kan het zijn dat de beugel ergens op het tandvlees, mondbodem of de wangen drukt. Dit kan uw orthodontist eenvoudig verhelpen. De meeste van deze problemen gaan na een paar dagen vanzelf over. U kunt voor een korte periode pijnstillers slikken, maar neem geen ontstekingsremmers, de zogenaamde NSAID’s , want die remmen de tandverplaatsing.

▇ Trekken van tanden of kiezen

Soms gaat een orthodontische behandeling gepaard met andere tandheelkundige ingrepen zoals het trekken van tanden of kiezen, chirurgische of parodontale ingrepen. De risico’s van deze behandelingen dient u voor de ingreep te bespreken met uw tandarts, kaakchirurg of parodontoloog.

▇ Kaakoperaties

Sommige patiënten hebben zo’n afwijking in de stand van de kaken dat deze alleen verholpen kan worden door tijdens de orthodontische behandeling een operatie uit te voeren om de stand van de kaken te corrigeren. Dit heet orthognatische chirurgie. De risico’s van dergelijke operaties moet u bespreken met de kaakchirurg. De orthodontische behandeling die aan de operatie voorafgaat is bedoeld om de tanden en kiezen op een rij te zetten, zodat de kaken na de operatie op elkaar passen. Als u de behandeling stopt zonder dat de operatie heeft plaatsgevonden bent u slechter af dan voor u aan de orthodontische behandeling begon.

▇ Allergieën

Allergische reacties op metalen (nikkel) of bepaalde kunststofonderdelen van de beugel treden soms op. Dit kan ertoe leiden dat het behandelingsplan gewijzigd moet worden of dat de behandeling moet stoppen. In zeer zeldzame gevallen kan het noodzakelijk zijn dat medische behandeling van allergische reacties op tandheelkundige materialen noodzakelijk is.

▇ Roken

Roken verhoogt het risico op mondkanker en tandvleesproblemen en heeft een negatieve effect op de wondgenezing na chirurgische ingrepen in de mond. Rokers hebben vaak een slechte adem en bruine aanslag op de tanden. Als u rookt moet u dus rekening houden met negatieve effecten op uw gezondheid.

▇ Röntgenfoto's

Voordat een orthodontische behandeling begint en gedurende de behandeling worden röntgenfoto’s van kaken, schedel en de tanden gemaakt. Röntgenstraling is in principe schadelijk voor het lichaam. Echter de stralingsdosis, die voor orthodontische doeleinden wordt gebruikt, is zo gering dat hiervan geen nadeling gevolgen te verwachten zijn. Informeer uw orthodontist als er recent röntgenfoto’s zijn gemaakt of als u zwanger bent.

▇ Letsel door orthodontische apparatuur

Activiteiten en het eten van voedingsmiddelen, die beugels kunnen beschadigen of losmaken, moeten ten allen tijde vermeden worden. Delen van een beugel kunnen per ongeluk ingeslikt worden of in de luchtpijp terechtkomen. Ook kan de beugel het slijmvlies van de mond irriteren of beschadigen. Bij breuk of losraken van apparatuur en bij ongewone klachten dient u dit zo spoedig mogelijk bij uw orthodontist te melden. Hoewel zeer ongebruikelijk kan het bij een behandeling waarbij met instrumenten en tandheelkundige materialen in de mond gewerkt wordt, gebeuren dat patiënten zonder opzet van de behandelaar een letsel oplopen aan tanden, slijmvliezen, tong en mondbodem, ogen of huid. Beschadiging van het glazuur of van bestaande restauraties kan optreden bij verwijdering van de blokjes. Bij het gebruik van transparante blokjes is er een grotere kans dat dit gebeurt dan bij gebruik van metalen blokjes. Als beschadiging van een tand of restauratie heeft plaatsgevonden kan een behandeling door uw tandarts noodzakelijk zijn. Door de buitenbeugel uit te doen zonder het elastiek los te maken, kan deze “terugschieten” en het gezicht of de ogen verwonden. Dit kan ook gebeuren als bv. iemand anders aan de beugel trekt terwijl het elastiek nog vastzit. Wees dus voorzichtig met het in en uitdoen en het dragen van de buitenbeugel. Draag de buitenbeugel niet bij sportactiviteiten en wilde spelletjes. Bij elk oogletsel door een buitenbeugel dient u onmiddellijk medische hulp te zoeken.

▇ Botankers

Als onderdeel van uw behandeling kunnen botankers (minischroeven, jukbeenschroeven) gebruikt worden. Uw orthodontist informeert u hierover bij het bespreken van het behandelingsplan. Deze botankers zitten direct in het bot gefixeerd en worden weer verwijderd wanneer ze niet langer nodig zijn voor de orthodontische behandeling. Er kan een ontstekingsreactie van de weefsels rond de schroef optreden, of de weefsels kunnen de schroef overgroeien waardoor de schroef moet verwijderd worden. Een schroef kan los gaan zitten, wat kan betekenen dat deze moet verwijderd worden of dat een andere schroef geplaatst moet worden. Een losse schroef kan per ongeluk ingeslikt worden. Als het niet lukt om de schroef stabiel te krijgen kan dat een reden zijn om het orthodontische behandelplan te wijzigen. Bij het plaatsen van de schroef bestaat het risico op beschadiging van een tandwortel of een zenuw, of op perforatie van de kaakbijholte. Gewoonlijk zijn de gevolgen hiervan niet ernstig, maar het kan betekenen dat aanvullende medische of tandheelkundige behandeling noodzakelijk is. De schroef kan breken bij het plaatsen of verwijderen. Er moet dan bekeken worden of het afgebroken deel kan blijven zitten of dat het chirurgisch moet verwijderd worden.

▇ Duur van de behandeling

De behandelingsduur hangt af van een aantal zaken waaronder de ernst van de afwijking, de gelaatsgroei van de patiënt en de medewerking van de patiënt. De totale behandelingstijd kan langer zijn dan tevoren was gepland. De ontwikkeling van het gebit en de groei van de kaken is bij de start van de behandeling niet altijd even nauwkeurig te voorspellen. Soms moet de orthodontische behandeling worden bijgesteld als de groei niet volgens verwachting verloopt. Soms kan een chirurgische correctie van de stand van de kaken noodzakelijk zijn om een optimaal resultaat te verkrijgen. Ook kunnen na de orthodontische behandeling nog groeiveranderingen optreden die mogelijk een herbehandeling noodzakelijk maken. Een slechte mondhygiëne, breuk of losraken van apparatuur en het niet nakomen van afspraken kunnen de duur van de behandeling verlengen en het eindresultaat negatie beïnvloeden.